आपल्या मुलाला एकमेकांबद्दल "सहानुभूती" कशी शिकवाल जाणून घ्या या मार्गदर्शक टिप्स

आपल्यापैकी बहुतेकांना माहित आहे की सहानुभूती म्हणजे दुसऱ्याला कसे वाटते हे समजून घेणे. समोरच्याला काय वाटतंय हे कसं समजायचं? जेव्हा आपल्या मुलांचा प्रश्न पडतो तेव्हा आपल्याला कसे समजते?

सहानुभूती म्हणजे दुसऱ्याच्या डोळ्यांनी पाहणे, 
दुसऱ्याच्या कानाने ऐकणे आणि दुसऱ्याच्या हृदयाने अनुभवणे 
- अल्फ्रेड एडलर. 
याचा अर्थ असा होईल की आपण इतरांशी खऱ्या अर्थाने जोडले पाहिजे.

आई-वडील मुलाला देऊ शकतील अशी सर्वात मोठी भेट म्हणजे एकमेकांबद्दल सहानुभूती. सहानुभूती माणसाला मानवतेशी जोडते. जेव्हा पालक सहानुभूती दाखवतात, तेव्हा शिकणे मुलाकडे हस्तांतरित केले जाते. मूल मानवता आणि  स्व संतुलित होण्यासाठी वाढते.

• सहानुभूतीचा अर्थ असा नाही की तुम्ही मर्यादांशिवाय स्वातंत्र्य द्या. 
• याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही कठोर होऊ नका. 
• याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही तुमच्या मुलांशी प्रत्येक गोष्टीवर सहमत आहात.

सहानुभूतीसाठी आपण समजून घेणे आवश्यक आहे. तुम्ही तुमच्या मुलाशी कनेक्ट असाल आणि तुमच्या मुलाला तुम्ही कनेक्ट केलेले असल्याचे समजले तरच हे येते. सर्व पालक आपल्या मुलांवर प्रेम करतात. तरीही अशी लाखो मुले आहेत जी दावा करतात की त्यांचे पालक त्यांच्यावर प्रेम करत नाहीत. त्यामुळे तुमच्या मुलाला समजून घेणे आणि तुम्ही त्याच्यावर प्रेम करता हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

भावनिक बुद्धिमत्तेचा आधारस्तंभ

सहानुभूती हा भावनिक बुद्धिमत्तेचा आधारस्तंभ आहे. पालक या नात्याने, आपल्या मुलांमधील भावनांच्या नियमनासाठी आपण जबाबदार आहोत. आपण सर्वजण आपापली ठराविक भावनिकता घेऊनच जन्माला येतो. या भावभावनेच्या पोटी आपण आपल्या मुलांच्या जीवाला त्रास होण्यापासून आपण कसे रोखू शकतो? आपण मुलाच्या दृष्टीकोनातून पाहू आणि समजू लागलो तरच हे घडू शकते. ज्या क्षणी आपण त्यांच्या दृष्टीकोनातून पाहतो, त्यांच्या दृष्टीकोनातून अनुभवतो, तो क्षण आपल्याला त्यांच्याशी जोडलेला जाणवतो. आम्ही त्यांना खरोखर समजून घेऊ. मी पुन्हा जोर देतो की समजून घेणे म्हणजे सहमत नाही.

समजा तुमचा ३ वर्षांचा मुलगा खूप रागराग करत आहे. त्याच्या जवळ रहा. काही मिनिटांनंतर फक्त आपल्या मुलाला मिठी मारा. तो/ती नाराज आहे हे मान्य करा. भावना नाकारू नका. तुमचे मूल रागावले आहे. त्याला/तिला सांग, 'तुला राग आहे. मी तुझ्या जवळच इथेच आहे. मी तुझ्यावर प्रेम करतो. त्यागोष्टी बद्दल आपण काय करू शकतो ते पाहू या.’ तुमचे मूल लगेच रडणे थांबवू शकत नाही. खरं तर, ते अधिक रडू शकतात. तुमच्या लहान मुलाचेही तसेच आहे. त्यांच्या कोवळ्या वयात, त्यांना त्यांच्या भावनांचे नियमन कसे करावे हे माहित नसते. त्यामुळे त्यांना मार्गदर्शन करावे लागेल.

• त्यांचे अश्रू पुसू नका आणि ठीक आहे असे म्हणू नका, रडू नका असे म्हणू नका.
• ते त्यांना भावना दूर करण्यास शिकवेल.
• त्यापेक्षा त्यांना त्यांच्या भावना स्वीकारायला शिकवा. होय, ते कठीण आहे. काय करता येईल ते पाहूया.

इथे पुन्हा, सहानुभूती म्हणजे त्यांचे प्रश्न सोडवणे नव्हे. त्याऐवजी, तुम्ही त्यांना उपायांसाठी विचारमंथन करण्यासाठी मार्गदर्शन करत आहात, त्यांच्या छोट्या छोट्या समस्या सोडवण्यासाठी त्यांना मार्गदर्शन करत आहात. त्यामुळे जेव्हा तुमचे मूल तुमच्याकडे समस्या घेऊन येते तेव्हा याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही खंजीर हातात घेऊन त्यांच्यासाठी लढा.

मुलाला बिनशर्त स्वीकारणे

सहानुभूती म्हणजे तुमच्या मुलाला बिनशर्त स्वीकारणे. त्यामुळे तुमच्या मुलाला एखाद्या गोष्टीबद्दल लाज/दोषी वाटत असेल, एखाद्या गोष्टीबद्दल लाज वाटत असेल, तर तुमच्या मुलाला कळेल की असे वाटणे योग्य आहे. त्याला/तिला कळेल की ते तुमच्यासोबत शेअर करू शकतात आणि तुम्हालाही समजेल.

सहानुभूतीचा अर्थ असा नाही की तुम्ही फक्त त्यांच्याशी सहमत होऊन त्यांच्या भावना प्रमाणित करा. कल्पना करा की तुमचा ४ वर्षांचा मुलगा तुमच्याकडे रागाने येतो की त्याच्या मित्राने त्याला चिडवले आहे. जर तुम्ही म्हणाल, 'अरे हो तो मुलगा हे कसे करू शकतो..' तुम्ही सहानुभूती शिकवत नाही. त्याऐवजी, आपल्या मुलाला समस्या पाहण्यास शिकवा. जर तुमच्या मुलाला धमकावले जात असेल तर त्याला खंबीर व्हायला शिकवा. जर चूक झाली असेल तर त्याला ओळखण्यात मदत करा.

• त्यामुळे तुम्ही सहानुभूती दाखवण्याचा प्रयत्न केल्यास, तुमचे मूल स्वयं-नियमित होण्यासाठी मोठे होईल. हे त्याचे मानसिक आरोग्य आणि कल्याण सुनिश्चित करेल.
• नित्यक्रमानुसार तुमच्या मुलाची अनाथाश्रम आणि वृद्धाश्रमात ओळख करून द्या. तुमच्यासाठी काम करणाऱ्या लोकांशी आदराने बोलण्यासाठी तुमच्या मुलांना मार्गदर्शन करा.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तुमच्या मुलांसाठी एक उदाहरण ठेवा!